Đặc trưng về văn hóa ở mỗi vùng miền đều có sự khác biệt bởi nhiều yếu tố. Cũng chính sự phong phú này đã tạo cho bức tranh văn hóa của Việt Nam thêm phần mới mẻ và nhiều màu sắc. Nhắc đến miền Nam, người ta sẽ nghĩ ngay đến cảnh sắc thiên nhiên trù phú. Hòa mình trong những bãi biển xanh ngắt của đảo Phú Quốc, đảo Qui Nhơn hay đảo Bình Thuận. Hay tắm nắng ăn đồ biển tươi trên biển Vùng Tàu, Cà Mau. Còn có cơ hội tìm hiểu thêm về thiên nhiên và văn hóa đa dạng. Tìm hiểu về con người miền Nam đầy phóng khoáng và dễ gần. Chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu đôi nét về văn hóa miền Nam và sự đặc biệt trong đó.
Mục Lục
Những truyền thống của người dân Nam bộ
Miền Nam có lịch sử khoảng 300 năm. Miền Nam là phần đất của dân tộc KHMER, có tên là Thuỷ Chân Lạp. Miền Nam có lịch sử lập quốc ngắn ngủi, nhưng dân số Miền Nam đã tăng nhanh, kinh tế cũng phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là nông nghiệp, ngư nghiệp, các mặt văn hoá, giáo dục, xã hội cũng không ngừng phát triển.
Có thể nhận thấy rằng, phong tục tập quán là một trong những yếu tố không bao giờ không đề cập đến khi nói về nét đặc sắc của văn hóa miền Nam. Cũng giống như miền Bắc, những phong tục, lễ nghi đều được thể hiện rõ nét qua ngày Tết truyền thống của người nước ta đấy chính là Tết Nguyên Đán.
Đối với người miền Nam, mâm ngũ quả không bao giờ thiếu được cặp dưa hấu và bốn loại quả là mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài. Bởi vì cầu – dừa – đủ – xoài theo tiếng người miền Nam đọc gần giống “cầu vừa đủ xài”.
Ba ngày tết của người miền Nam là ba ngày vui chơi, ăn uống. Cũng là dịp thăm viếng và chúc mừng nhau những điều mới lạ, tốt lành. Một tập quán phổ biến là trong những ngày đầu năm, mọi người đều chỉ đưa ra những lời hay, ý đẹp. Gặp nhau chào mừng, hy vọng mọi điều như ý.
Đặc trưng riêng trong ẩm thực
Dọc theo quốc gia hình chữ S là 3 vùng miền với những vẻ đẹp không giống nhau. Mỗi vùng lại mang một màu sắc riêng, mới mẻ và không bao giờ nhầm lẫn với nhau được. Đặt chân đến từng vùng đất như chỉ khi thưởng thức qua ẩm thực của mỗi vùng, du khách mới cảm nhận được sự khác biệt đầy tinh tế. Góp một phần tạo nên bản sắc rất riêng cho nền ẩm thực đất nước ta.
Ẩm thực miền Nam luôn được cho là mang nét giản dị, dân dã mà không kém phần thu hút. Món ngon miền Nam thường được nêm đường hoặc mang vị ngọt của các loại rau, củ, quả và vị béo do dùng nước dừa. Chỉ cần những nguyên liệu đơn sơ, bình dị nhưng qua bàn tay chế biến đầy khéo léo, tinh tế của những người đầu bếp đã tạo nên một phong thái rất riêng cho các món ăn của vùng đất này.
Những món ăn góp phần tô điểm thêm nét đẹp cho văn hóa miền Nam có thể kể đến như canh chua cá bông lau, cá kho tộ, thịt kho nước dừa, lẩu mắm, bánh canh cá lóc, bánh xèo, cơm tấm.
Một số lễ hội truyền thống tại khu vực Nam bộ
Lễ Hội Tống Ôn – xua đuổi những điều xấu
Lễ Tống Ôn là một tục lễ có từ rất lâu đời ở vùng đất Nam Bộ. Tuy ngày nay không còn được phổ biến như trước nữa nhưng vẫn còn nhiều địa phương như: Cần Thơ, Vĩnh Long, Long An, An Giang,… tổ chức. Mặc dù những ngày lễ này không thống nhất ngày giờ với nhau. Tuy nhiên đều có điểm chung là đơn vị ở những nơi thờ tự như chùa, miễu,… Tục lễ này có vào thời còn khai hoang lập địa cần có nhiều dịch bệnh gây hại cho con người. Vì vậy người dân Nam bộ khi ấy cứ nghĩ do ma quỷ những người khuất mặt khuất mày gây ra.
Do đó họ làm lễ Tống Ôn có nghĩa tống tiễn, xua đi những tà khí, dịch bệnh gây hại cho con người. Để chuẩn bị làm lễ Tống Ôn họ chuẩn bị các đồ vật cúng thần trước. Và một chiếc thuyền để các đồ vật vừa cúng thần. Xong rồi thắp nhang khấn vái đem ra sông thả thuyền trôi theo dòng nước.
Với ước muốn đem đi những điều xui xẻo, bệnh tật, được tai qua nạn khỏi. Hướng tới một cuộc sống an lành và hạnh phúc.
Lễ Hội Đua Bò Bảy Núi của người Khmer
Lễ hội đua bò Bảy Núi là một lễ hội của đồng bào dân tộc người Khmer. Nó mang đậm nét bản sắc văn hóa dân gian và là một môn thể thao độc đáo ở vùng Bảy Núi. Được tổ chức vào dịp lễ Dolta của người Khmer, vào ngày 30/8 âm lịch hằng năm ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Người ta sẽ lựa chọn một cặp bò nhanh nhẹn nhất, khỏe mạnh nhất. Và chăm sóc cho chúng được nghỉ ngơi tập luyện, ăn uống theo chế độ. Sau 2 tháng cặp bò này có thể ra trận đua và có cả người điều khiển nữa. Sau khi đôi bò nào được giành giải cao nhất của năm thì chúng được coi như một tài sản quý báu của gia đình và cả làng phum sóc.
Vì chúng sẽ mang lại may mắn trong việc gieo trồng. Và mang lại cho người dân nơi đây một mùa bội thu, nhà nhà no ấm. Hằng năm vào dịp lễ hội đua bò náo nhiệt và thu hút ở nơi này thu hút hàng ngàn khách du lịch ghé thăm và các tỉnh lận cận đã có mặt từ rất sớm. Từ lúc bắt đầu cho kết thúc cuộc đua lúc nào cũng tưng bừng. Reo hò, vỗ tay. Khích lệ rất nhiệt tình góp một phần cho trận đấu trở nên náo nhiệt và vui hơn trong dịp lễ truyền thống văn hóa miền Nam này.
Lễ hội Nghinh Ông Thủy Tướng
Lễ hội Nghinh Ông hay lễ hội Nghinh Ông Thủy Tướng. Là lễ hội có truyền thống đâu đời của ngư dân miền duyên hải, và của những người đi biển. Đây chính là một lễ hội tưởng nhớ công ơn của loài cá voi. Là vị thần Đại tướng quân Nam Hải đã nhiều lần cứu giúp người dân vượt qua sóng to gió lớn ở ngoài biển khơi. Hằng năm lễ hội được tổ chức trong vòng ba ngày.
Nhưng lại không thống nhất về thời gian giữa các địa phương. VD ở Bình Đại, Bến Tre lễ hội được cử hành vào ngày 16/6 âm lịch, còn ở Thắng Tam thì 16/8 âm lịch. Đi dọc theo miền duyên hải Nam Bộ du khách sẽ bắt gặp nhiều ngôi đền, miếu thờ cá ông. Đặc biệt nhất là ở đình thờ cá Ông ở xã Cần Thạnh có bộ xương cá Ông dài đến 12m. Còn ở Vũng Tàu có bộ xương dài tới 25m.
Trước ngày lễ hội đã có hàng trăm chiếc tàu đánh cá lớn nhỏ của ngư dân. Được trang trí cờ hoa neo đậu sẵn để thực thi nghi thức rước Ông ra biển. Cùng các lễ cúng của ngư dân rất trang trọng. Bên cạnh đó các ngư dân còn mời thỉnh lẫn nhau. Kể cả khách từ nơi xa đến đây thăm quan cùng nhau ăn uống, vui chơi, nói chuyện thân tình với nhau.
Tạm kết
Bài viết trên đây mình vừa giới thiệu sơ lược tới các bạn văn hóa miền Nam là gì ? Cũng như tìm hiểu một vài nét đặc trưng về lễ hội và văn hóa ẩm thực của miền Nam. Mong rằng bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu thêm về đôi nét đặc trưng văn hóa Việt Nam. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết !
